เขียนโดย : Product Manager CALIBRATION

สวัสดีทุกท่านครับ วันนี้จะมานำเสนอเรื่องความสามารถสอบกลับได้ หรือ Traceability กันครับ
นิยาม ความสามารถสอบกลับได้ คือ ผลการวัดจะไม่มีความหมายถ้าไม่สามารถโยงหรืออ้างอิงสู่มาตรฐานแห่งชาติ คุณสมบัติดังกล่าวของผลการวัด เรียกว่า ความสามารถสอบกลับได้ (Traceability) ความสามารถสอบกลับได้ ได้รับการนิยามไว้ว่า " สมบัติของผลการวัดที่สามารถโยงไปกับมาตรฐานแห่งชาติที่เป็นที่ยอมรับโดยการเปรียบเทียบกันอย่างไม่ขาดช่วงเป็นลูกโซ่ และจะต้องรายงานค่าความไม่แน่นอนของการวัดได้ด้วย "

ดังนั้น ความสามารถสอบกลับได้จึงเป็นการส่งต่อหน่วยวัดตามนิยาม SI จากจุดเริ่มต้นจนถึงผู้ใช้งาน ความสามารถสอบกลับได้ของผลการวัดจึงต้องได้รับการถ่ายทอดผ่านห้องปฏิบัติการสอบเทียบหลายระดับจนกว่าจะถึงผู้ใช้งาน

สำคัญอย่างไร
ผู้ผลิตและผู้ให้บริการต้องการทำให้เกิดความมั่นใจในคุณภาพของผลิตภัณฑ์หรือบริการที่ให้แก่ลูกค้า หรือเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในกระบวนการผลิต ด้วยการทำให้มั่นใจว่าการวัดและการทดสอบตลอดทั้งกระบวนการผลิต มีความถูกต้องตามข้อกำหนดของแต่ละขั้นตอนในกระบวนการ อันเป็นผลให้ผลิตภัณฑ์มีความคงเส้นคงวา สามารถแข่งขันในตลาดได้ หรือทำให้เกิดความเชื่อมั่นว่าผลิตภัณฑ์หรือบริการมีความปลอดภัย หรือมีความเป็นธรรรมในระบบชั่ง ตวง วัด ในเชิงพาณิชย์ เป็นต้น การที่ผลิตภัณฑ์จะมีคุณภาพสูง หมายความว่า จะต้องมีระบบประกันคุณภาพอย่างเพียงพอ

ตัวอย่างเช่น ข้อกำหนดของระบบประกันคุณภาพ ISO 9001 ข้อ 7.6 “ การควบคุมอุปกรณ์วัดและติดตาม” ก็เพื่อให้แน่ใจว่าการวัดมีความถูกต้องตลอดทั้งกระบวนการผลิต ซึ่งที่สำคัญที่สุดก็คือ ผลการวัดจะต้องสอบกลับได้สู่มาตรฐานแห่งชาติ

ซึ่ง ISO 9001 ข้อ 7.6 a) ที่โรงงานของท่านส่วนใหญ่ถือปฎิบัติอยู่ เป็นดังนี้

ดังนั้น ในใบรายงานผลการสอบเทียบ ห้องปฏิบัติการสอบเทียบจึงรายงานความสามารถการสอบกลับได้ (Traceability) เพื่อแสดงให้เห็นว่า เครื่องมือของท่านที่ส่งมาสอบเทียบสามารถโยงไปกับมาตรฐานแห่งชาติหรือนานาชาติที่เป็นที่ยอมรับโดยการเปรียบเทียบกันอย่างไม่ขาดช่วงเป็นลูกโซ่ (สอดคล้องกับ ISO 9001 ข้อ 7.6 a) นั่นเอง

ขอบคุณข้อมูลอ้างอิง : การสอบเทียบเครื่องมือวัดอุตสาหกรรม (สสท.) , มาตรวิทยาเบื้องต้น (สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ)